Boris Staal, september 2015:

Hangend aan de bar van mijn favoriete biercafé in St. Petersburg raakte ik in gesprek met een Russische man van eind twintig. Toen ik hem vertelde dat ik uit Amsterdam kwam reageerde hij dolenthousiast. Zeven keer was hij er geweest in de afgelopen vier jaar vertelde hij me, en hij hoopte dat hij snel weer zou gaan. Enigszins verbaasd vroeg ik hem waarom in hemelsnaam, Europa kent toch nog zo veel andere leuke plekken? Hij antwoordde me dat voor hem het leukste aan Amsterdam was dat het hem zo aan St. Petersburg deed denken.
Nog vaak heb ik aan dat gesprek teruggedacht, en des te langer ik in St. Petersburg woonde des te meer ik dacht te begrijpen wat hij bedoelde. Tijdens de drie maanden die ik had voor mijn onderzoek heb ik geprobeerd om naast St. Petersburg nog enkele andere steden te bezoeken. Hoewel ik niet veel verder ben gekomen dan Moskou, Novgorod en kleinere uitstapjes rond St. Petersburg naar Pushkin of de Finse golf, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat de sfeer die in de stad hangt anders is dan in andere delen van Rusland. Misschien is het de aantrekkingskracht die Europa al sinds Peter de Grote op de stad heeft gehad, misschien is het de Westelijke ligging, maar wat betreft de cultuur, architectuur, restaurants, cafés en barren doet de stad geenszins onder voor Europa’s andere hoofdsteden.
De combinatie van een levendige culturele sector waarin hippe, Westers georiënteerde, jongeren een dominante rol spelen met een stad met zo’n rijke historie en sterke verbondenheid met water vertoont dan ook in veel opzichten gelijkenissen met Amsterdam.

Wanneer je met het juiste zonlicht langs de Moika loopt waan je je zelfs even in De Gouden Bocht, het eind zeventiende-eeuwse schilderij van Berkheyde van de Herengracht.

Tegelijkertijd is St. Petersburg echter in veel opzichten uniek, zowel in vergelijking tot Moskou of een stad als Amsterdam. Tijdens mijn studie geschiedenis heb ik vaak de discussie voorbij zien komen omtrent de aard van de Russische identiteit. Hoort het bij Europa, is het Aziatisch, of is er toch misschien sprake van een land dat aan geen van beide definities voldoet? Het sterke contrast tussen de verschillende plekken die ik heb bezocht heeft het voor mij misschien nog wel moeilijker gemaakt deze vraag eenduidig te beantwoorden. Misschien dat dit over een jaar of vier wel mogelijk is, al lijkt de tijd voor zeven bezoeken wat krap.