Zoals een jaar eerder loop ik op een warme dag, medio april dit jaar, het Nederlands Instituut in Sint Petersburg binnen. Waar ik in 2016 zes weken buitenlandervaring kon opdoen bij het NIP als student Slavistiek in Amsterdam, ben ik nu teruggekeerd als bursaal en stagiair. De ervaringen, herinneringen en foto’s van een jaar eerder heb ik een plekje kunnen geven, en nu was het moment daar om nieuwe ervaringen op te doen. Het weerzien van de medewerkers op het NIP was direct erg hartelijk en ik wist gelijk dat dit opnieuw een bijzondere periode in mijn leven zou worden.

Mede door mijn liefde voor moderne geschiedenis en lokale culturen reis ik al een aantal jaar met veel plezier door landen die voor ons Nederlanders vroeger achter het IJzeren Gordijn lagen. Waar ik in landen als Tsjechië, Estland, Wit-Rusland en Oekraïne direct denk aan het ijskoude en ondergesneeuwde landschap dat ik daar heb mogen ervaren, was dat in het geval van Rusland altijd anders. Van Sint Petersburg tot Moskou en van Kazan tot Jekaterinenburg, Rusland heb ik altijd bezocht in de maanden mei tot en met augustus. Korte broeken, zonnebrillen en hier en daar een leren jas waren bijna dagelijkse kost, net als het ontspannen in parken en op terrasjes. De herinneringen aan die jaren waren warm en mooi, maar stiekem heb ik altijd wel verlangd naar het Rusland van verhalen en foto’s uit andere tijden: een ondergesneeuwd land waar het leven bestond uit lange en gezellige avonden binnenskamers.

Toen ik in 2015 in de binnenlanden van Rusland studeerde, in de Oedmoertische hoofdstad Izhevsk, realiseerde ik mij dat ik de setting erg vreemd vond. De warmte en gastvrijheid van de Russen was voor mij nooit verrassend geweest. Het land met al zijn architectuur, cultuur en avontuur ervaarde ik als fantastisch. Mijn perceptie als kleine jongen was echter wel het tegenovergestelde van de zomerse situatie waar ik mij op dat moment in bevond. Teleurstellend wilde ik het zeker niet noemen, maar ik kon mij soms niet aan de gedachten onttrekken dat mijn Ruslandervaring incompleet aanvoelde.

Hier werd voor mij de basis gelegd voor mijn scriptieonderzoek. Mede dankzij de geweldige hulp vanuit het NIP had ik de kans om dit jaar onderzoek te doen naar nostalgie onder Egyptische studenten die in Rusland studeren. Hoewel studentenuitwisselingen tussen Rusland en Egypte niets nieuws zijn – deze vonden door de politieke vriendschap al sinds het einde van de jaren ’50 plaats, zorgt een nieuwe geopolitieke situatie de laatste jaren voor een nieuwe boost in het aantal studenten dat Rusland aandoet.

In een tijdsbestek van enkele weken heb ik tientallen uren interviews gehouden met Egyptische studenten waarin hun verwachtingen, gevoelens en percepties met betrekking tot Rusland naar voren kwamen. In gedachten kon ik mij niet van de verleiding weerhouden om mijzelf van enkele jaren geleden te horen in deze studenten. De invloed van krantenartikelen en films over Rusland, maar zeker ook ervaringen van landgenoten die in een ver verleden student waren in de Sovjet Unie, hebben bijgedragen aan het beeld dat de studenten hadden over Rusland.

Aangekomen in Rusland blijkt dit echter compleet anders te zijn. Iedere plek die je bezoekt in Rusland heeft een eigen karakter en is een levensveranderende ervaring. De ervaringen van het dagelijkse leven in Sint Petersburg, met al haar mooie kathedralen en kanalen, goede uitgaansgelegenheden en fijne restaurants zou niemand mogen missen en zullen je voor altijd bijblijven. Net als ik zijn veel studenten erachter gekomen dat je na je eerste stap op Russische bodem besmet wordt met het Ruslandvirus, waardoor je de rest van je leven wil blijven terugkomen.

Hoewel de hoge temperatuur op mijn eerste dag op het NIP in 2017 anders deed vermoeden, kwam ik dit jaar met mijn neus in de boter terecht. Een halve week later begon het onophoudelijk te sneeuwen en zag ik in Sint Petersburg de Russische sprookjesstad waar ik tien jaar eerder alleen maar van heb kunnen dromen. In het koudste jaar van de 21^ste eeuw, is Sint Petersburg mijn tweede thuis geworden.